Laten we het over fooi hebben. Nee, wacht even, laten we het eerst ergens anders over hebben: reserveren. Veel te vaak is reserveren gewoon een irritant gedoe en dat is helemaal nergens voor nodig. Ja, first world problems, ik weet het. Maar een restaurantervaring begint niet op het moment dat er eten op tafel staat, maar veel eerder: als jij beslist om op een bepaalde dag ergens te willen eten.
Ik onderscheid vier restaurants. Bij het eerste type (anno 1797) is reserveren gewoon onmogelijk. Lekker duidelijk, maar ontzettend klote. Want wie heeft er nou zin om risico te nemen, tegen een overvol restaurant aan te lopen en in de lokale snackbar of ellendig lange rij van de McDrive te eindigen? Nee, jij niet, toch? Precies.
Het tweede type restaurant (anno 1921) accepteert reserveringen, maar alléén telefonisch. Iets minder klote, maar alsnog fiks irritant. Want bellen is als door de regen fietsen, de muziek van U2 luisteren en quinoa eten: ik doe het liever niet. “Hé! Bel ons! We nemen de telefoon misschien wel of misschien niet op en áls we opnemen, doen we dat als je voor de zevende keer belt en eigenlijk al bloedchagrijnig bent.” Toch is er een goede reden voor: sommige – vooral kleine – restaurants hebben helemaal geen trek in grote spelers als OpenTable en TripAdvisor. Want die vragen geld voor iedere reservering en dat kan nogal in de spreekwoordelijk papieren lopen. Niet ideaal voor kleinere restaurants.
Je komt nu vooral restaurants (anno 2001) tegen waar reserveren een redelijk soepel en stressvrij proces is en zowel telefonisch als via internet en zelfs e-mail kan. Je mag het helemaal zelf zeggen. Prima. Maar deze restaurants hebben een probleem: sommige gasten reserveren wel, maar ‘vergeten’ te komen of laten het op een andere manier afweten zonder het restaurant te informeren. Klote voor het restaurant en doodzonde voor iedereen die er wél graag wilde eten, maar te horen kreeg dat er geen plek meer was. Daar is overigens een oplossing voor: een aanbetaling en wat dreigende woorden.
Het kan nog gebruiksvriendelijker. In 2015 lanceerde Tock een bèta van hun software. Tock is het reserveringssysteem van de toekomst nu en is heel simpel: kies een datum en betaal. Je moet – inderdaad – meteen betalen. Ja, óók de fooi. Die is gewoon bij de prijs is inbegrepen en dat is geweldig, want een eerlijkere beloning voor alle medewerkers is gegarandeerd. Fooi geven is helemaal vastgeroest in de Amerikaanse cultuur, maar onomstreden is het zeker niet. Na de Burgeroorlog gaf de Amerikaanse overheid vrijstelling aan onder andere restaurants. Bedienend personeel – overwegend zwart – kreeg geen loon. Daar is een woord voor, toch? Ja. Slavernij. Maar zo werd het niet genoemd, omdat de ‘medewerkers’ fooi kregen. Zó ontstond fooi in Amerika. Daarnaast is tipping helaas ook een beruchte manier om te discrimineren. Het is daarom goed dat er een ommekeer gaande is in de Verenigde Staten. Systemen als Tock kunnen de opkomst van non-tipping restaurants een flinke en noodzakelijke duw in de rug geven en fooien op die manier elimineren.
Bekende en vooraanstaande restaurants als Eleven Madison Park, Alinea, Aska en Noma gebruiken het systeem al. Maar Tock heeft natuurlijk ook nadelen. Je moet bijvoorbeeld een creditcard hebben. En restaurants waar gasten à la carte kunnen eten – en daar zijn er heel veel van – kunnen daar onmogelijk van tevoren een bedrag voor rekenen. Maar voor alle restaurants die één tasting menu hebben, is er volgens mij geen enkele reden om de reserveringen níet op deze manier te regelen.
In Nederland ben ik Tock nog nergens tegengekomen en dat vind ik stom. Dus, Nederlandse restaurants, doe iedereen een plezier en regel zo’n systeem. O, en maak betalen via iDeal en PayPal en bitcoins en zo ook meteen even mogelijk. Reserveren is immers onderdeel van de ervaring en daar moet de nodige aandacht aan worden besteed.
Ten slotte hoop ik dat ook Nederlandse restaurants de prijzen verhogen en fooi voortaan weigeren.
